Logistics 4.0, which has emerged as a result of the fourth industrial revolution and technological achievements in recent years, is very close to the concept of industry 4.0. Unlike industry 4.0, which proposes a disruptive change for manufacturing, logistics 4.0 advocates transformation in the way organizations produce, buy, sell and deliver products.

Son yıllarda dördüncü sanayi devrimi ve teknolojik başarıların bir sonucu olarak ortaya çıkmış olan lojistik 4.0, endüstri 4.0 kavramına oldukça yakındır. İmalat için yıkıcı bir değişiklik öneren endüstri 4.0’ın aksine lojistik 4.0, kuruluşların ürünleri üretme, satın alma, satma ve teslim etme şeklindeki dönüşümü savunur.

Lojistik 4.0, üretim potansiyelindeki operasyonların ve süreçlerin daha fazla otomasyona ve dijitalleştirilmesine duyulan ihtiyaç ile iletişim alanındaki gelişmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Lojistik 4.0 için önerilen model, gelişmekte olan teknolojilerin şu uygulamalarını dikkate alır;

• Hizmet düzeyi,
• Ulaşım,
• Depolama,
• Bilgi,
• Stoklar,
• Alış ve satış.

Lojistik 4.0 terimi ilk olarak endüstri 4.0’a yanıt ve destek amacıyla 2011 yılında ortaya çıkmıştır. Günümüzde, Tedarik Zinciri 4.0, Tedarik 4.0, Pazarlama 4.0, Dağıtım 4.0, Sipariş Yönetimi 4.0 gibi terimlerle eş olarak kullanıldığı görülebilir. Bu durum ise lojistik sektörünün geliştirme ve gereksinimlerine tepkisini temsil eder.

Sanayi Devrimi ve Lojistik Dijitalleşme
Modern endüstri, yüzyıllardır gelişmekte ve şimdiye kadarki yenilikleri, üretim yöntemlerini, dört sanayi devrimini ve geri kalan tüm alanları da etkiler. Sanayi devrimi ile teknolojik, demografik, sosyal ve pazar koşulları da paralel olarak değişir. İlk sanayi devrimi yani lojistik 1.0’dan bugüne yani lojistik 4.0’a kadar gelişen süreç ve uygulamaları şu şekildedir;

• Lojistik 1.0: Ulaşımın mekanizasyonu
• Lojistik 2.0: Taşıma sistemleri otomasyonu
• Lojistik 3.0: Lojistik yönetim sistemleri
• Lojistik 4.0: İnterneti kullanmak

Lojistik 4.0’ın başlangıcı olan dördüncü sanayi devrimi ICT’nin üretim süreç ve faaliyetleriyle entegrasyonu temsil etmiştir. Akıllı olarak tasvir edilmiş fabrikalar, organizasyon seviyelerinde otomatikleştirilmiş, süreç ve faaliyetlere, dijitalleşme operasyonlarına ve aynı zamanda da bilgi desteğine sahiptir. Dijitalleşme ve dijital ortam; iş ortaklarını, kullanıcıları, tedarikçileri, alıcıları ve akıllı tanımıyla özdeşleştirilmiş fabrikaların internet aracılığıyla iletişim kurduğu pazarı içerir.

Lojistik 4.0, pazarın gerekliliklerinin işlenmesi ve üretim planlamasından ürünlerin son kullanıcıya teslim edilmesine kadar Endüstri 4.0 uygulamaları ve süreçlerini desteklemelidir. Bunun için de lojistik faaliyetlerinin ve süreçlerinin dijitalleşme sürecine dahil olması gerekir. Lojistik sistemlerin dijitalleşme özellikleri şunlardır;

• İşbirliği: Dijitalleşme, sanal lojistik birliklerin oluşturulmasını sağlar.
• Bağlantı: Dijitalleşme ile birlikte tedarik etme sürecinde yatay ve dikey entegrasyon sağlar.
• Uyarlanabilirlik: Pazardaki istekler, kullanıcılar, tedarikçiler gibi farklı değişikliklere uyum sağlar.
• Entegrasyon: Dijital dünyada farklı yazılım uygulamaları ve bilgisayar sistemlerini fiziksel ve fonksiyonel olarak koordinasyonunu sağlar.
• Otonom: İletişim imkanına sahip akıllı nesnelerdir. Lojistik 4.0 sistemlerde daha fazla yer almaya başlamıştır.
• Bilişsellik: Gerekli görevlerin otomasyonu için cihazların ve sistemlerin bilgi, beceri, algılama ve öğrenme, planlama, akıl yürütme gibi insani becerileri uygulamasıdır. 

Yeni koşullar altındaki lojistik yani lojistik 4.0 dediğimiz süreç, gerçek zamanlı olan bilgi akışının görünürlüğünü, pazar taleplerini, ürünlerin ve hizmetlerin kişiselleştirilmesini, merkezi olmayan küresel tedarik zincirini sağlamalıdır.

Lojistik 4.0 İşlevleri ve Uygulamaları
Lojistik 4.0 akıllı lojistik olarak tanımlanır, çünkü bileşenler ve işlevleri akıllı süreçlerin yönetimini kapsar, ICT, yazılım sistemleri ve interneti temel alır. Lojistik 4.0’ın işlevleri ve bileşenleri ise şunlardır;

• Otomatik tanımlama,
• Gerçek zamanlı konum,
• Otomatik veri toplama,
• Bağlantı ve entegrasyon,
• Veri işleme ve analiz,
• İş hizmetleri.

Lojistik süreçlerdeki tüm nesnelerin ve katılımcıların otomatik olarak tanımlanması, konumlarının tespit edilebilmesi ve gerçek zamanlı olarak veri toplanması; kalite yönetimi, planlama ve optimizasyonu mümkün hale getirir. Veri işleme ve analiz, yeni bilgi, akıllı yönetim ve yeni iş hizmetleri için işlevleri meydana getirir. Belirtilen bu bileşenleri uygulayan pek çok teknoloji mevcuttur ve en önemlileri şunlardır;

• Nesnelerin interneti,
• Bulut bilişim,
• Büyük veri,
• Blok zinciri,
• Kablosuz sensör ağı,
• Robotik ve otomasyon,
• Artırılmış gerçeklik,
• Dronlar,
• 3D Baskı,
• Otomatik güdümlü araç.